दुई चार पाइला तन्कने सोंचले    अलि पर पुगें,   भर्खरै गहुँ थन्क्याएर खनजोत भएका  खेतका गराहरु, बिचोबिच एउटा बिस्कुटको हरियो चपेटो जस्तो  धानको ब्याड रोप्नका लागि ठिक्क छ।   यस्तो प्रतित हुन्छ, सर्लक्क सिउँदो काटेर  दुइचुल्ठी बाटेकी सुकोमल बालिका  आमाको काखमा लुट्पुटिएकी छिन्   आफुलाई नेता मान्नेले झुटको खेति गरेपनि भोट दिनेमाथि नै भ्रमको बिउ छरेपनि  कटिंग र प्लटिंगबाट बचेकुचेको  बारी र कान्लाहरुमा,  कर्कलो, मुन्टा र बोडी हुर्केकै छ।  कान्छीले दिनभर मकै पोलेरपनि           छोरो पढाएकी छ।  केहि दिदीबहिनी सागको डोको बोकेर  छिटोछिटो बजार तर्फ लम्कँदै छन्  त्यसैबाट आउने पैसाले भरेको भान्सा उतार्नु जो छ।  एक हुल भुराभुरी, खाली चउरमा खेलिरहेका छन्  भोलि खेलाडी बन्ने सपना जो छ।  चोकमा मोमो र चटपटे पसल चलेकै छ  दूर त्यो एकान्त बस्तीमा पनि  जसोतसो चुलो बलेकै छ  पेट पाल्नु र चुलो बाल्नुमात्र नेपालीको नियति जो छ।    जहाजसंगै केहि सपना बा...

मेरा साथी त, सेलिब्रेटी बनिसके....   तिनका फेसबुक, टिकटक, इन्ष्टाग्राम,  थ्रेड्स भा' भरिका पोष्टमा  सबभन्दा  पहिले मै हो लाइक ठोक्ने।  मेरो  पोष्ट त नदेख्या जस्तो गर्छन्  त्यति बोल्दैनन्  , गमक्क पर्छन्।  मेरा साथी त, सेलिब्रेटी बनिसके...... तिनका वर्थडे, छोराछोरीका, इष्टमित्रका.... एक होइन, अनेक  बेबी सावर, न्वारन, भातखुवाई,  ब्रताबन्ध, गुन्यूचोली, बिहेका पोष्ट  सबैमा, पहिले मै हो कमेन्ट ठोक्ने  मेरो  पोष्ट त नदेख्याजस्तो गर्छन्  त्यति बोल्दैनन् गमक्क पर्छन्।  मेरा साथी त, सेलिब्रेटी बनिसके। तिनले विदेश घुमेको, गाला चुमेको  रेष्टुरेन्टमा खाको, क्लब गाको  नयाँ लुगा लाको, उपहार पाको  तिनले हाँसेका फोटामा  नेता र कलाकार टाँसेका फोटामा  सबै -सबै पोष्टमा, मै हो पहिले हाजिर हुनी  मेरो  पोष्ट त नदेख्याजस्तो गर्छन् त्यति बोल्दैनन्  गमक्क पर्छन्।  मेरा साथी त, सेलिब्रेटी बनिसके..... तिनले गाडी किनेको,सपिङ्ग हिनेको, घर पूजा गरेको,भान्सा /भुजा गरेको,  कौशीमा कागती...

 २१ मे २०२० , ५ वर्षअघि, आजैका दिनको घटना फेसबुकले याद दिलायो ।   फोटोमा देखिने मेरा २ छोरीहरु हुन्। यो हाम्रो कपिलवस्तु घरको बगैंचा हो।  बगैंचामा ठूलो क्रिसमसको रुख छ।  बुवाले त्यो रुख लगभग ३२ वर्ष पहिले रोप्नु भएको रे।  त्यसैको छहारीमा नानीहरु बसेका छन्।  हेर्नुस् त उनीहरु कति भाग्यमानी.....हजुरबुवाले रोपेको रुखको छहारीमा सित्तल पाईरहेछन्।   उनीहरुको हातमा चपिङ्गबोर्ड छ। त्यसैमा राखिएको छ, सानो 'होममेड केक'।   जुन ठूली छोरीले बनाएकी हुन्।  कुरा यसरि शुरु हुन्छ ...,,नानीहरुको स्कूलको अन्तिम परीक्षा सकियो।  हामी काठमाडौँबाट, तराई घर कपिलवस्तु गएका थियौं। जुनबेला कोरोना फैलिन शुरु भएको थियो।  गर्मी दिनहरुमा तराईमा  धेरै समय बस्न के सकिएला ? त्यही सोंचले केहि जोर मात्र फेर्ने कपडा बोकेका थियौं।   बाहिर लकडाउन थियो।  कुनै पनि पसल खुलेका थिएनन्।  पेटले फेरी "भोकडाउन" गर्नै नजान्ने। लामा दिनहरु।  खाना खाइसकेपछि पनि के खाउँ के खाउँ हुने। हामी ठूला मान्छेलाई त गाह्रो। अझ बच्चालाई त झन् के क...

सहरको खबर सोधौला …. सहरका ठाउँ ठाउँमा   ज्याकाराण्डा फ़ुलेको  छ,  हावाहुरी र चट्याङ्गको मौसम छ,  टन्टलापुर घाम छ,आकाश खुलेको छ।  डोजरले बाटाघाटा खनिराछ,  फ्लाईओभर पुल बनिराछ,  देश विकास भैराख्या छ, सरकारले यसै भनीराछ। सरकार चलेकै छ, संसद पनि चलेकै छ।  कस्तो पट्यार लाग्दो दिन भन्दै  सांसदहरु हाई काढ्याछन्  सबै मुद्दाको सुनुवाई हुने आश्वासन बाँड्याछन्।  ठूलमानहरुले कूलमानलाई हटाए .. कूलमानले उज्यालो दिन्थे, नआत्तिन भन्थे  उहिले नाफा थ्यो रे, अहिले घाटा भो रे  खोई, हिसाब-किताब जान्दिन म,  कुन्नि को को मोटाए ? तिमीपनि हेर्दो हौ, फेसबुक-युट्युबमा देशको सम्चार त  तिम्लाई पनि लाग्दो हो सानीको अत्यास त  बरु फर्क न, आऊ।  जाऊं,आफ्नै गाउँ।  म पनि छोडुंला भाडाको घर, यो बिरानो शहर।  अबेला भैसक्यो गाउँमा ,मलखातको मल फाल्न  धानको ब्याड राख्न, मकै छर्न।  बेला भैसक्यो करेला /काँक्रोलाई झिंक्रो हाल्न।  आऊ साँइला, फर्कौं आफ्नै ठाऊँ   खिलुवा,खनियो, आरु, काफल, खाऊँ।   ऐसेलु, ...

फागु खेलन हो, फागु खेलन........बाह्रै बजारैमा होली खेलन। यसो भन्दै ठूला बडाले गीत गाउने नाच्ने गर्नुहुन्थ्यो। हामी पनि रमाउँथ्यौं। पाल्पाको अन्नभण्डार माडीफाँट  र त्यसैको बिचोबिच रहेको "लालपाटी " मा बर्सेनि फागुपुर्णिमाको दिन  आयोजना हुने सभ्य र भब्य फागु मनैभरी झल्झली सम्झना आएको छ।  नाम नै "लालपाटी" फागु पुर्णिमाको रङ्गले त्यो ठाउं नै रातै रातै हुन्थ्यो। मान्छे त थरि थरिका रंगले पोतिएर आफ्नो /पराइ चिन्नै नसकिने। ढेंडुको जस्तो मुख पो पार्थे त। ...... मानिसहरुले  लेक लेकबाट आ आफ्ना उत्पादन कसैले  उँखुका भारी भारी झार्दथे।  कोहि लेकको कोदो/ फापर बेच्न ल्याउँथे। कोहि ल्याउँथे हातले  बुनेका बाँसका सुन्दर ढकिया, नाङ्गला , डाला , डोका।  कोहि आउँथे लेकको सागपात खाएर राता शीर बनाएका लोकल भाले बेच्न। यसरि लालपाटी वर्षको एकपटक खुसीको रंगमा लाल लाल हुन्थ्यो। धेरै समयसम्म नभेटिएका भाई/ साथी भेट्न पाइन्थ्यो।  जीविकोपार्जनका लागि किनबेच हुन्थ्यो।  भावना साटासाट हुन्थे। उमेर र समय संगसंगै जहाँ जहाँ पुगेर जसरी जसरि जीवन बाँचेपनि खासगरी चाडबाड...

ठूलालाई सम्मान मेरो,सानालाई माया  साथीभाई प्यारा मेरा, सधै दायाँबायाँ।  अन्नपूर्ण माछापुछ्रे हेरी फर्की आएँ प्रकृतिप्रति धन्य भएँ, यसरी  वर्णन लाएँ।  पोखराबाट झिनु पुग्नु, छोम्रोङ्गमा खाना खानु  खर्चालु धेरै नबन्नु १५ हजार लैजानु।  आफुले सक्ने गर्नुपर्छ, देखावटी बन्ने होइन  दु;ख एक्लै काट्नुपर्छ, कोहिले कठै भन्ने होइन।  पहिलो दिन बस्नु अपर सिनुवा, दोस्रो दिन देउराली  कहिले छन् सम्म  बाटा, कहिले उकाली ओराली।  डाँडाकाँडा वनजंगल खोलाको छङ्गछङ्ग आवाज  सबै कुरो भुलेर रमाऔं प्रकृति माझ।  बराह्थान मन्दिरको दर्शन गरि जाऔँ  अन्नपूर्ण माछापुछ्रे अलौकिक रहेछ ठाउं।  थकाई मार्दै गएपनि रमाइलो एमविसी पुगिन्छ  तेस्रो दिनको बास बस्न एविसी नै ठीक हुन्छ।  भोलि बिहानको सुर्योदय हेर्न उठ्नु है जाँगर गरेर  जम्मा ५ दिनमा ट्रेक  सकिन्छ फेरी पोखरा झरेर।  प्रकृतिको वरदान कति राम्रो देश हाम्रो  सधै एकै ठाउं कति बस्नु कहिले त घुम्नुफिर्नु राम्रो।  बोतल /लौरो/ जुत्ता /कपडा चाहिने सामान बोकी  हिडौं साथी...

कार्तिक ३ गते शनिबार।  ठुली छोरी भ्रमणका  लागि स्कूल टोलीसंग चाइना उडिन्। सानी छोरी काठमान्डू नै बसिन्। ससुरबुवा,सासुआमा, उहाँ र म लाग्यौं नवलपरासीतर्फ। कुरीनटारमा रहेको बाह्रसिंगे बियर फ्याक्ट्रीमा खाजा खान पस्यौं। खाने बानी र रुचि भएकालाई नेपाली ब्रान्ड राम्रै कुरो भयो।  मैले भने आजसम्म बियर मुखमा पारेको छैन।  मलाई त्यहाँको पिज्जा निकै नै मनपर्छ। पिज्जा भनेपछि छोरीहरु पनि हुरुक्क हुन्छन्।  तर दुईजनै नानीहरु साथमा थिएनन्। हरेक स्लाइस्मा सम्झिँदै खाएँ।  खाजा खाईवरी बाटो लाग्यौं। नागढुंगा कुरिन्टार बाटोपनि दुरुस्तै चितवन देखि बुटवलकै झल्को दिने। यात्रा गर्नै कठिन।  नवलपरासी नगरपालिका अन्तर्गत अमलटारी बाघखोरमा थारु होमस्टे संचालनमा रहेछन्। हामी त्यहीं बस्यौं। लोकल भट्मास साँधेर, लोकल कुखुरा, हाँस, माछा आदिको परिकार खायौं।  बिहान मेरो ढिला उठ्न्ने बानी।  मेरो भन्दा उहाँको झन् ढिलो। फ्रेस भएर जंगल सफारीका लागि निस्कंदा  साढे आठ बजिसकेको थियो। उहाँको साथी गौडेल बाबु, बुवाआमा, उहाँ र म भएर निस्क्यौं गुन्द्रे ढकाहा सामुदायिक जंगल सफार...